De Indonesische Archipel ligt in Zuidoost Azië, aan weerszijden van de evenaar en op de scheidslijn van de Indische en de Stille Oceaan. Het land bestaat uit meer dan 18.000 grote en kleine eilanden, waaronder Sumatra, Java, Bali, Lombok, Sulawesi, Celebes en Kalimantan.

Daarmee is het de grootste archipel ter wereld. Indonesië is een republiek, bestaande uit een groot eilandengebied in Zuidoost-Azië. Het ligt tussen het Zuidoost-Aziatische vasteland en Australië en tussen de Indische en Grote of Stille Oceaan.

In het noorden grenst het ook aan de Zuid-Chinese Zee. Indonesië grenst aan Maleisië op het eiland Borneo, aan Papoea-Nieuw-Guinea op het eiland Nieuw-Guinea, en aan Oost-Timor op het eiland Timor. In het zuiden grenst het aan Australië. Het bestaat uit 18108 eilanden waarvan er circa 6000 bewoond zijn. Op dit moment heeft Indonesië 29 provincies.

De hoofdstad is Jakarta. Jakarta heette oorspronkelijk Sunda Kelapa. De stad werd later door Fatahillah veroverd, die de stad hernoemde in Jayakarta. Jan Pieterszoon Coen veroverde deze stad op de bewoners en vernietigde hem. Op de resten liet hij het nieuwe fort en de nieuwe stad bouwen. Aanvankelijk wilde hij dit Nieuw-Hoorn noemen (naar zijn geboorteplaats Hoorn), maar de hoogste bestuurders van de VOC, besloten anders. Het werd Batavia genoemd en bleef dit tot 1942, het jaar dat Nederlands-Indië bezet werd door Japanse troepen. Batavia werd toen Djakarta.

Na de onafhankelijkheid van Indonesië, werd Djakarta hoofdstad van het nieuwe land. In 1972 is de spelling van de stadsnaam veranderd in Jakarta. Voor de tijd van de VOC en voordat de Nederlanders Indonesië in lijfden als kolonie, bestonden er tussen de 7de en 14e eeuw in Indonesië op verschillende plaatsen diverse koninkrijken.  Deze waren vooral gestoeld op het hindoeïsme en het boeddhisme.

Later deed de islam via de handel zijn intrede en groeide uit tot de belangrijkste religie in Indonesië. De Japanners maakten een eind aan Nederlands-Indië. De Nederlanders werden opgesloten in kampen en de Indonesiërs werden gedwongen om mee te helpen met de Japanners. Indonesië wordt onafhankelijk op 17 augustus 1945, er ontstaat de eenheidsstaat Republiek Indonesië. Erkenning door Nederland laat nog 5 jaar op zich wachten.

Lange tijd werd in Nederland alleen de onafhankelijkheidsdatum van 27 december 1949 gehanteerd. In 2005 maakte minister Ben Bot van Buitenlandse Zaken bekend dat Nederland de officiële onafhankelijkheid van 17 augustus 1945 zal erkennen. Hiermee werd één van de laatste struikelblokken voor een volwaardige relatie tussen Nederland en Indonesië uit de weg geruimd. In 1963 moest Nederland onder druk van VN en VS Nederlands Nieuw-Guinea aan

Indonesië overdragen De oorspronkelijke begroeiing van Indonesië zijn de bossen en bedekken nog steeds meer dan de helft van het land. In de eilandengroep groeit circa 140 miljoen hectare regenwoud, na Brazilië het op een na grootste ter wereld. Er wordt circa een miljoen hectare grond per jaar ontbost, omdat de bevolkingsgroei nieuwe landbouwgronden vereist. Verbranding van bomen om een stuk grond bouwrijp te maken, zoals door de Dajaks eeuwenlang toegepast, veroorzaakte weinig schade aan het bos, maar ontbossing door nieuwe bewoners richt echter grote schade aan. Een verwoestend effect op de natuur heeft echter ook het feit, dat tropisch hout een belangrijke inkomstenbron is.

De hoeveelheid soorten aan planten en dieren in Indonesië is enorm. Hoewel het land slechts 1,3 % van de aardoppervlakte beslaat vindt je er 10 % van de bloemplanten en 12 % van alle zoogdieren die op aarde voorkomen. Ook zijn er talloze vogelsoorten zoals kaketoes, papegaaien, lori's, paradijsvogels, prieelvogels, kasuarissen, ijsvogels en neushoornvogels. Alleen al in Irian Jaya leven meer dan 600 vogelsoorten.

Ook in zee komen vele zoogdieren voor zoals de doejong, de dolfijnen, de griend, de blauwe vinvis, de potvis en de bultrugwalvis. Grote zoogdieren zoals beren, olifanten, neushoorns, tijgers, wilde runderen en talrijke apensoorten maken deel uit van de Aziatische fauna. In Irian Jaya leven dieren die anders uitsluitend op het Australische continent voorkomen, zoals buideldieren en een grote verscheidenheid kleurrijke vogels.

Er tussen ligt een overgangsgebied (Sulawesi, Nusa Tenggara, Molukken), met een gemengde fauna en zoogdieren zoals hertzwijnen en dwergbuffels. Tot de inheemse soorten behoren ook de unieke Orang-oetan (Indonesisch: mens van het woud), neusapen en miereneters. Op het eiland Nieuw-Guinea op grondgebied van Indonesië werden door wetenschappers onbekende diersoorten ontdekt. Dit gebeurde in januari 2006. Er werd een tiental onbekende kikkersoorten, boomkangoeroes en vlinders gevonden.

Sumatra is het op vier na grootste eiland ter wereld is een paradijs voor culturele antropologen, biologen en natuurliefhebbers. Over het eiland loopt een vulkanische bergketen. De regenwouden van Sumatra bieden (nog) ruimte aan een buitengewoon rijke planten- en dierenwereld. Hier groeit onder andere de rafflesia, de grootste bloem ter wereld.

Zelfs enkele orang-oetans, olifanten, Sumatraanse tijgers en neushoorns bevolken deze wildernis. Het eiland was altijd een bruggenhoofd naar het Maleise vasteland. Dit komt door zijn ligging aan de Straat Malakka. Srivijaya is het grootste boeddhistische rijk op Indonesisch grondgebied. Hier in Zuid-Sumatra lag het machtscentrum van de zevende tot de veertiende eeuw. Aan de noordpunt van het eiland begon de zegetocht van de islam. Nog steeds leven in Aceh, de meest noordelijke provincie, uiterst orthodoxe aanhangers van de profeet.

In het gebied van het Tobameer echter bevindt zich de meest progressieve tak van de christelijke kerk in Indonesië. Hier zijn de kerken in Batakstijl opgetrokken. Sulawesi ligt tussen Kalimantan, de Molukken, Nusa Tenggara en de Filippijnen. Het was al vroeg een belangrijk kruispunt van handelsroutes. De kusten van Sulawesi zijn het woongebied van Buginezen en Makassaren.

Deze waren vroeger beroemd en berucht als handelaren en piraten. Met hun houten prahu's varen ze door de wateren van de archipel. Beide volken zijn toegewijde moslims, hoewel de islam pas in de 17e eeuw vanuit Java naar Sulawesi kwam. De inheemse piraten maakten het de Portugezen flink lastig. De Portugezen arriveerden hier in de zestiende eeuw. Ze noemden het eiland Ponto dos Celebres, waarvan de koloniale naam is afgeleid.

De Nederlanders volgden de Zuid-Europeanen op en voegden de kusten van Zuid-Sulawesi en het noorden van het eiland aan hun invloedssfeer toe. Het onherbergzame binnenland, onder andere het woongebied van de Toraja, zou tot in de twintigste eeuw terra incognita blijven. Na de onafhankelijkheid werd de koloniale naam vervangen door Sulawesi. Het is een verwijzing naar de rijke bodemschatten. Net zoals Nusa Tenggara behoort Sulawesi tot het overgangsgebied tussen Azië en Australië. Hoge bergen, savannen, regenwouden en cultuurland wisselen elkaar af. Het landschap herbergt een grote hoeveelheid zeldzame planten en dieren. Hiertoe behoren endemische diersoorten zoals de zwarte makaak, het hertzwijn en de gemsbuffel. Op Flores staat het landschapsschoon centraal.

Naast de koraalriffen voor de kust is de Gunung Kelimutu (1690 meter) met zijn drie kratermeren. De meren veranderen na verloop van jaren steeds weer van kleur. Kalimantan is de dunbevolkte provincie beslaat circa eenderde van het eiland Borneo en ruim eenvierde van het Indonesische staatsgebied. Het regenwoud is één van de voornaamste rijkdommen van dit moeilijk te bereizen eiland. De longhouse -cultuur van de Dayak, ooit geduchte koppensnellers, is langzaam aan het verdwijnen. De kustgebieden met de grote steden Balikpapan, Samarinda, Pontianak en Banjarmasin zijn goed ontsloten.

Naast regenwouden zijn hier ook rijke aardolie- en aardgasreserve. Gemakkelijk toegankelijk is Banjarmasin, de metropool met grachten in het zuiden. Van hieruit kan het orang-oetanreservaat Tanjung Putin worden bezocht. De Molukken, 'specerij-eilanden' strekken zich uit tussen Sulawesi en Nieuw-Guinea. Begin zestiende eeuw stichtten de Portugezen de eerste handelsnederzettingen op Ternate en vervolgens Tidore. Irian Jaya is na Groenland het op één na grootste eiland ter wereld. Er zijn enorme moerasgebieden, ondoordringbare regenwoud en besneeuwde bergtoppen. Sommige bergtoppen zijn meer dan 5000 meter hoog! Vooral de dierenwereld met zijn talrijke buideldieren is het bewijs dat Nieuw-Guinea ooit met Australië in verbinding stond. Je kunt vanuit Jayapura via Wamena naar de dorpen van de in 1938 ontdekte Baliem-vallei reizen. De hier levende Dani bezit een verhoudingsgewijs hoog ontwikkelde cultuur.

Naar vorige pagina